Trước kỳ họp này, TS Nguyễn Minh Phong đã nhận xét rằng, hiện chúng ta đã đi được một nửa chặng đường của quá trình tự do hóa lãi suất. Trên thực tế, ngân hàng nhà nước chỉ đang khống chế lãi suất huy động ngắn hạn, còn lãi suất huy động dài hạn đã thả nổi. Lãi suất cho vay cũng chỉ khống chế ở một số lĩnh vực có tính chất ngắn hạn và ưu tiên. Như vậy, về cơ bản, việc điều hành thị trường tài chính tiền tệ của ta đã đi theo hướng tự do hóa lãi suất.

Vậy LSCB là gì? Tại Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Văn Giàu - một chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực ngân hàng và đã từng đứng đầu ngành này - nêu quan điểm của mình: “Thực tế không có LSCB, các nước cũng không có...

...Về mặt từ ngữ, chúng ta phải xem lại. Về LSCB theo quy định tại Điều 483, đây là vấn đề khó. Hiện nay, chúng ta không có LSCB. Nói trung thực là như thế. Lãi suất cơ bản không có trên đời”.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội Phùng Quốc Hiển bày tỏ: “Quan điểm của tôi là, nên có LSCB để chúng ta có một cái khung, một khuôn khổ pháp lý để điều chỉnh những chính sách liên quan đến vấn đề lãi suất, tránh xảy ra tình trạng cho vay nặng lãi, hoặc lợi dụng để trốn thuế”.

Còn Phó chánh án TAND Tối cao Tống Anh Hào lại yêu cầu phải có LSCB để Tòa án có cơ sở giải quyết nhiều vụ việc tranh chấp. Ông phân tích: “Theo Điều 476 của Bộ luật Dân sự hiện hành, lãi suất theo thỏa thuận quy định không được vượt quá 150% LSCB. Ở Điều 91 của Luật Các tổ chức tín dụng thì lãi suất theo thỏa thuận. Đối với các tranh chấp trong tổ chức tín dụng, hiện Tòa án giải quyết theo lãi suất thỏa thuận, còn ngoài tổ chức tín dụng thì giải quyết theo Điều 476”…

Cuối cùng, sau nhiều phiên thảo luận, Quốc hội đã nhất trí thông qua nội dung về lãi suất được quy định trong Bộ luật Dân sự. Theo đó, trong trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác.

Thế là một trong những “tảng đá” lớn chắn trên con đường tự do hóa lãi suất trong tín dụng đã được Quốc hội “cất” vào lịch sử. Bởi LSCB là con số do ý chí của bộ máy hành chính đặt ra, như các chuyên gia đã phát biểu, bởi “nó không hề có trên đời này”.